ชื่อสมุนไพร ผักหวานบ้าน
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น ผักหวาน (ภาคกลาง), ผักหวานก้านตง, จ๊าผักหวาน, ผักหลน (ภาคเหนือ), ผักหวาน (ภาคอีสาน), มะยมป่า (ประจวบคีรีขันธ์), ผักหสานใต้ใบ, นานาเซียม (ภาคใต้), โถหลุ่ยกานีเต๊าะ, ตาเซเคาะ (กะเหรี่ยง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Sauropus androgynous(L.) Merr.
ที่มาและลักษณะ
- ที่มา: ผักหวานบ้านเป็นพืชพุ่มขนาดเล็ก มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยพบได้ทั่วไปในประเทศไทย
- ลักษณะ: มีใบสีเขียวเข้ม รูปไข่ปลายแหลม ลำต้นมีสีเขียวอ่อน ผักหวานบ้านเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น
สรรพคุณทางยา
- ผักหวานบ้านอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามินเอ วิตามินซี แคลเซียม และเหล็ก ซึ่งมีส่วนช่วยในการบำรุงร่างกายและป้องกันโรคต่างๆ ได้แก่
- บำรุงสายตา: วิตามินเอในผักหวานบ้านช่วยบำรุงสายตา ป้องกันโรคตาเสื่อม
- เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน: วิตามินซีช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันการติดเชื้อ
- บำรุงกระดูก: แคลเซียมช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง
- บำรุงเลือด: เหล็กช่วยบำรุงเลือด ป้องกันโรคโลหิตจาง
- ช่วยระบบขับถ่าย: ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ แก้ปัญหาท้องผูก
- ลดความเสี่ยงโรคมะเร็ง: สารต้านอนุมูลอิสระในผักหวานบ้านช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็ง
- ลดระดับน้ำตาลในเลือด: ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
- ลดคอเลสเตอรอล: ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจ
- ส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
- ส่วนใหญ่จะนำยอดอ่อนและใบมาปรุงอาหาร แต่รากก็มีสรรพคุณทางยาเช่นกัน โดยใช้รากต้มดื่มเพื่อแก้ไข้ แก้ปวด และบำรุงร่างกาย
- วิธีการใช้
- ปรุงอาหาร: นำยอดอ่อนและใบมาลวกจิ้มน้ำพริก หรือใช้ประกอบอาหาร เช่น แกงส้ม แกงเลียง
- ต้มดื่ม: นำรากมาต้มดื่มเพื่อรักษาโรคต่างๆ
- ข้อควรระวัง
- สตรีมีครรภ์: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน
- ผู้ที่มีโรคประจำตัว: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน