นกปากห่าง…ที่วัดไผ่ล้อม เมืองประทุมธานี(ปทุมธานี)

บันทึกคนหลงทาง : อัยย์ รินทร์

“ธรรมชาติเปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาลร้อน ฝน หนาว ไม่ว่าคน หรือ สัตว์จำต้องปรับเปลี่ยน เพื่อความอยู่รอด สิ่งมีชีวิตก็ต้องเรียนรู้ที่จะปรับตัว เพื่อคงไว้ซึ่งเผ่าพันธุ์”

และแล้ว…เล่าเรื่องเมืองประทุมธานี(ปทุมธานี) ก็เดินทางมาถึงตอนสุดท้าย ผมนึกถึงคำ คำหนึ่งที่ว่าไว้ “คนเดินทางท่องไป วันนี้คงเดินทาง พรุ่งนี้ก็เช่นเดียวกัน เพื่อเสาะแสวงหาวิถีแห่งโชคชะตาใหม่”

เพราะธรรมชาติมีวัฎจักรอันเด่นชัดในฤดูกาล ฟากทวีปหนึ่งฤดูหนาว จนทำให้นกชนิดหนึ่ง ต้องโบยบินอพยพหนีความเหน็บหนาว เข้ามาประเทศไทย ในช่วงเดือนพฤศจิกายน โดยจะเริ่มจับคู่ทำรังและผสมพันธุ์ วางไข่ และเลี้ยงลูกอ่อน กระทั่งสิ้นสุดฤดูหนาว ช่วงเดือนมิถุนายน พวกมันก็จะบินกลับไปยังถิ่นฐานเดิม

นกชนิดที่ผมกำลังพูดถึงคือ“นกปากห่าง” ที่มีชื่อเรียกสามัญว่า “Open-billed Stork” ชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า “Anastomus oscitans”เป็นนกอยู่ในวงศ์นกกระสา (Ciconiidae)มีถิ่นอาศัยอยู่ในหลายประเทศ พม่า, ลาว, อินเดีย, เวียดนาม, เขมร, โคชินไชนาและไทย

อาหารโปรดของนกชนิดนี้ จะอยู่ในนาข้าว เป็นหอยเชอร์รี่ หอยโข่ง กุ้ง ปู ปลา สถานที่ๆ ขึ้นชื่อว่าเป็นแหล่งอาศัยของนกปากห่างที่เป็นที่รู้จักกันดี คือ วัดไผ่ล้อม อ.สามโคก จังหวัดปทุมธานี, สวนนกท่าเสด็จ จังหวัดสุพรรณบุรี และสวนนกทั่วไป เช่นสวนนกประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์

ท่ามกลางไอแดดแผดร้อน มองเห็นร่มเงาของต้นไม้ ที่ร่มรื่น รู้สึกผ่อนคลาย โล่งสบาย คล้ายดั่งภาวะแวดล้อมที่ทำให้จิตใจร้อนรุ่ม กลับค่อยๆสงบ เย็นลงเมื่อได้เข้าสู่ศาสนสถาน แล้วเราก็มาถึง “วัดไผ่ล้อม” ปลายทางสุดท้าย

มีเรื่องเล่าถึงการมาของนกปากห่าง กับอีกเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ ครั้งสำคัญ เมื่อวันที่ ๑๐ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๐๓ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงนำเสด็จพระเจ้าเลโอโปลด์ แห่งราชอาณาจักรเบลเยี่ยม ทอดพระเนตรนกปากห่าง ในบริเวณวัดไผ่ล้อม อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี อันเป็นที่มาของภาพพระบรมฉายาลักษณ์ซึ่งประดิษฐาน ไว้ในวิหารหลวงพ่อโต