น้ำพริกลงเรือ

ต้นสายปลายเหตุของน้ำพริกลงเรือนั้นมีที่มาจากวังสวนสุนันทา เมื่อครั้งเจ้านายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ประทับที่วังสวนสุนันทาใหม่ ๆ มีการขุดดินมาถมสร้างพระตำหนักจึงทำให้มีสระน้ำกว้าง รอบอุทยานและพื้นที่ใกล้เคียงซึ่งแต่ละพระองค์ก็จะมีเรือพายเล่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน ทรงบันทึกไว้ในหนังสือพระราชทานเพลิงศพของเจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ ความว่า

“วันหนึ่งตอนค่ำ คิดจะลงเรือเล่นตามคูคลองในเขตอุทยานวังสวนสุนันทา สมเด็จเจ้าฟ้านิภานภดล ทรงชักชวนเสวยอาหารกันในเรือ รับสั่งกับคุณจอมสดับว่า ‘สดับ ไปดูซิ ในครัวมีอะไรบ้าง’ เวลานั้นยังไม่ถึงเวลาเสวย ในห้องเครื่อง มีแต่ปลาดุกทอดฟู กับน้ำพริกตำคุณจอมสดับจึงนำมาผัดรวมกับหมูหวาน พอตักขึ้นมาเห็นไข่เค็มที่ยังไม่ได้ต้ม ความเป็นคนคล่องและไว ทิ้งไข่ขาวเอาแต่ไข่แดงดิบวางและจัดผักเตรียมลงมาด้วย กลายเป็นอร่อยมากถึงเรียกน้ำพริกลงเรือ เกิดขึ้นเพราะคุณจอมสดับนี่เอง”

สำรับอาหารชาววังจะมีความพิเศษคือต้องมีความพิถีพิถัน ในการคัดสรรวัตถุดิบ จัดวาง ตกแต่งให้มีหน้าตาสีสันสวยงามชวนรับประทาน เจ้าจอมสดับได้รับถ่ายทอดวิชาการครัวมาจากพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา ผู้ดูแลห้องเครื่องต้นในล้นเกล้ารัชกาลที่ ๕ ซึ่งต้องรู้จักวัตถุดิบ ชิมวัตถุดิบให้รู้รส เพื่อปรับและปรุงผสมให้ไม่จัดจ้าน เน้นความกลมกล่อม  ๓ รส คือ เปรี้ยว เค็ม หวานเสมอกันอาหารแต่ละจานจึงมาจาก ‘รสมือ’