ยำส้มโอโบราณ

ส้มโอเป็นผลไม้เก่าแก่ของไทยและหลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีรสเปรี้ยวอมหวานและไม่ฉ่ำน้ำ จึงเป็นผลไม้อีกอย่างหนึ่งที่คนในภูมิภาคนี้นิยมนำมา ‘ยำ’ เป็นอาหารว่างหลายประเทศในอุษาคเนย์ ในสยามสมัยก่อนมีแหล่งปลูกส้มโอสำคัญ  นครชัยศรีปลูกส้มโอ ‘ขาวแป้น’  ส่วนบางปะกอกนั้นโดดเด่นทางส้มโอ ‘ขาวพวง’ ซึ่งส้มโอทั้ง ๒ พันธุ์นี้มีรสอมเปรี้ยว  เหมาะแก่การนำมาทำยำส้มโอตามสูตรโบราณ  แต่ในปัจจุบันส้มโอทั้งสองพันธุ์นับวันจะหายากเต็มที  อีกทั้งรสชาติไม่เป็นที่นิยมของคนรุ่นใหม่ ที่ชอบความหวานกรอบแบบส้มโอพันธุ์ขาวน้ำผึ้ง  กระนั้นก็ตามคุณธณภร สร้อยทอง ครูภูมิปัญญาชุมชนทรงคนอง ที่สืบทอดยำส้มโอโบราณ ทั้งยังอนุรักษ์ส้มโอพันธุ์ขาวพวง เอาไว้

“ยำส้มโอโบราณซึ่งจะใช้ส้มโอพันธุ์ขาวพวง เป็นพันธุ์โบราณที่หายาก แต่ที่บ้านตั้งแต่น้ำท่วมปี พ.ศ. ๒๕๕๔ เหลือเพียงต้นเดียว จริง ๆ ทำยำส้มโอมาตั้งแต่สมัยคุณยาย มาตอนนี้คุณแม่ ซึ่งท่านก็มีอายุ ๙๑ ปี ทำรับประทานกันเรื่อยมาสืบทอดกันในวงศ์ตระกูล เกิดมาก็เจอส้มโอแล้วซึ่งก็ทำรับประทานกันเรื่อยมา แต่คนยุคหลัง ๆ มา ไม่ค่อยทำกันแล้ว และส้มโอพันธุ์นี้ก็หายากแล้วพันธุ์อื่นก็ทำได้แต่รสชาติไม่เป๊ะเหมือนสูตรดั้งเดิม คือพันธุ์พวงขาวจะมีรสอมเปรี้ยวเหมาะแก่การยำ”