ภิบือโหย่ (ขวัญแม่โพสพ)

“ ขวัญเอย ขวัญมา ขวัญเอย ขวัญมา ขวัญพระแม่โพสพ จงกลับมา…” เสียงแหลม ๆ ของชายสูงวัยที่นั่งเคียงข้างลูกชายวัยหนุ่ม ขับร้องบทเพลงเพลงเรียก “ขวัญแม่โพสพ” ไปตามจังหวะปลายนิ้วที่ดีดลงไปบนเส้นลวด ภาพซ้อนทับถึงเหตุการณ์ตอนเช้าวันหนึ่ง หมู่บ้านเวียคะดี้ ควันไฟลอยฟุ้งบริเวณพื้นที่ครัวสนาม ลูกฝักกลม ๆ ขนาดโตวางใกล้ธารน้ำรอ ไก่บ้านที่กำลังถอนขน เสียงหัวเราะของเหล่าบ้านหญิงสาวระคนเสียงสากกะแทกลงในครก ต่างร่วมด้วยช่วยกันทำอาหาร บรรดาชายหนุ่มกะเหรี่ยงผู้ช่ำชองการใช้มีดเพียงด้ามเดียวตัดไม้ไผ่ สร้างชิงช้าให้เด็กเล่น เพิงที่สำหรับพระสวดพิธี และเสา“ภิบือโหย่ (ขวัญแม่โพสพ)” เป็นภาพที่รับรู้ได้ถึงมิติความสัมพันธ์ของคนในหมู่บ้านชายขอบ ดูเหมือนโลกที่ไกลห่างความเจริญรุ่งเรือง โลกภายนอกที่วุ่นวายอาจมีส่วนทำให้พวกเขามีความสามัคคี และให้ความเคารพผู้มาก่อน…

สองพ่อลูกที่ร้องบทเพลง เนื้อหาถึงการเรียก “ขวัญแม่โพสพ” ความเชื่อและการรู้คุณต่อธรรมชาติ ปลายนิ้วของเด็กหนุ่มที่ดีดลงบนเส้นลวด เสียงแปร่ง ๆ ทุ้ม ๆ อีกด้านหนึ่งเขาชอบการแต่งเพลงและเล่นกีตาร์ ส่วนอีกด้านก็อยากเรียนรู้เครื่องดนตรีอันบ่งบอกถึงความเป็นมาของบรรพบุรุษ เพื่อสืบสานปณิธานของผู้เป็นบิดา 

“ขวัญเอย ขวัญมา 
ขวัญเอย ขวัญมา ขวัญพระแม่โพสพ จงกลับมา
กลับมารับ ข้าวจ้าว ข้าวเหนียว โอ๋ ขวัญพระแม่โพสพกลับมา
ขวัญเอย ขวัญมา”  

แม้ยามหลับตาผมยังเห็นถึงดวงตาที่แฝงไว้ด้วยความพยายามต่อสู้และอดทนเพื่อจะร้องเพลงนี้ให้ได้ดีที่สุด ชายชราผู้รับมรดกมาจากบรรพบุรุษกำลังถ่ายทอดสิ่งดี ๆ ให้กับลูกชายรับช่วงต่อ เป็นภาพงดงามที่ได้เห็น และรู้สึกภูมิใจที่ได้บันทึกบทเพลงนี้เอาไว้ …

วันเวลาผ่านไปไม่หวนคืน เรื่องบางเรื่องที่มีโอกาสได้เก็บเกี่ยวความทรงจำย่อมมีคุณค่าต่อความรู้สึกของจิตใจ ในวันที่เราไม่มีโอกาสได้ล่ำลาหากแต่เพียงว่า “ท่วงทำนองบทเพลงนั้น”คือมรดกชิ้นสุดท้ายที่ชายชรา ชายขอบเขตแดนได้มอบไว้ให้เป็นอนุสรณ์…
ไม่มีใครรู้วันสุดท้ายที่จะมาถึง ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดก็ตามที่นำพาให้เราได้เจอกัน มิใช่เรื่องบังเอิญหากคือสายใยในวันวารที่นำพาให้เราได้มาเจอและทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งร่วมกัน

…ธรรมดาทุก ๆ การพบเจอย่อมมีพรากจากเสมอ…
ขอบคุณชายชราที่ชื่อ “ทนง  สังขโสภา” แม้จากไปโดยไม่หวนคืน ทว่าสิ่งที่รับมาจากบรรพบุรุษได้ส่งต่อให้กับลูกชาย…

ขอบคุณ

คุณลุงซองติ้ง ไทรสังขฮิติสุรีย์ เจ้าของที่นา พิธีกะเหรี่ยงฟาดข้าว
กำนันพุทธชาย หลวงวิเศษณ์ ที่เอื้อเฟื้อสถานที่พักพิงและช่วยประสานงาน
ชาวบ้านเวียคะดี้ หนองลู สังขละบุรี 

ขอแสดงความเสียใจกับครอบครัว “สังขโสภา”ต่อการจากไปของคุณ “ทนง สังขโสภา”